Tại sao lại call tên là cây mã đề? từ xa xưa, dân gian thường bắt gặp một giống cây mọc hoang dại triệu tập nhiều ở những nơi tất cả vết chân ngựa chiến kéo xe nên gọi là cây mã đề. Ngày này, cây mã đề mọc hoang hết sức ít, với nhiều tác dụng trong trị bệnh, cây mã đề đã có trồng những trong vườn cửa thuốc làm cho cây dược liệu.
Bạn đang xem: Hình ảnh cây mã đề
- thương hiệu tiếng anh: Chinese plantain, obako, arnoglossa
- tên khoa học: Plantago asiatica L. (Plantago major L. Var. Asiatica Decaissne).
- Thuộc họ Mã đề: Plantaginaceae
- tên gọi khác: bông mã đề, xa chi phí thảo, xa tiền tử, suma (theo dân tộc bản địa Tày), nhả én hoàn thành (theo dân tộc bản địa Thái). (Trong đông y: hạt Mã đề phơi tuyệt sấy khô call là Xa tiền tử, toàn cây Mã đề bỏ rễ đi phơi tuyệt sấy khô call là Xa tiền thảo, lá cần sử dụng tươi hoặc sấy khô gọi là Xa tiền).
1. Biểu thị sơ bộ về cây mã đề
- Mã đề là một số loại cây sống thọ năm, thân ngắn, cây cao khoảng tầm 10-15 cm.
- Lá mọc thành cụm ở gốc, cuống dài, phiến lá hình thìa hay hình trứng (dài 5-12cm, rộng 3,5 -8cm), có gân dọc từ sống là và đồng quy làm việc ngọn và gốc lá.
Lá cây mã đề
- khi cây ra hoa, nhiều hoa được call là bông, xuất phát từ kẽ lá, cao tới 40-50cm. Hoa đều, lưỡng tính, đài 4, xếp chéo, hơi bám nhau ngơi nghỉ gốc, tràng màu nâu tồn tại, gồm 4 thùy nằm xen kẽ ở giữa các lá đài. Nhị 4 chỉ nhị mảnh, dài, 2 lá noãn đựng được nhiều tiểu noãn. Mã đề thường ra hoa vào ngày hè từ tháng bốn đến mon 8.
Hoa cây mã đề
- trái dạng hộp, phân tử rất nhỏ hình bầu dục hoặc dẹt, phân tử già chỉ dài khoảng tầm 1mm, có màu nâu hoặc màu tím đen, bóng. Trên hạt có chấm nhỏ dại màu trắng.
2. Phân bổ và thu hái
- Phân bố: Mã đề là loại cây cỏ, dễ dàng sống, cây mọc hoang khắp khu vực ở Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia và những nước khác.
- thành phần dùng làm thuốc: toàn cây, lá, hạt.
- Thu hái: phần tử sử dụng là lá thu hoạch hồi tháng 4-7, phân tử thu hoạch tháng 6-8, cắt những bông thiệt già, phơi khô, vò gần kề trên sàng rồi sẩy sạch, tiếp nối tiếp tục phơi khô cho tới khi độ ẩm còn 10%.
3. Đặc điểm sinh thái cây mã đề
Mã đề là nhiều loại cây ưa sáng, chịu bóng, mê say ứng với khí hậu với đất đai của hầu như khắp các vùng bên trên cả nước. Đất thích hợp để trồng cây mã đề là khu đất tơi xốp, không trở nên ô nhiễm. Có thể trồng được trong thùng xốp hoặc trong sân vườn nhà.
4. Thành phần chất hóa học của cây mã đề
- Lá Mã đề cất iridoid (aucubosid, catalpol), acid phenoic với este phenylproraroic của glycosid, majorosid và hóa học nhày với hàm lượng 20%.
- Hạt đựng chất nhày giàu D-galactose, L-arabinose và có khoảng 40% acid uronoic, dầu béo trong số đó có acid 9-hydroxy-cis-11-octadecenoic.
- vào mã đề còn có khá nhiều flavonoid: apigenin, quercetin, scutelarein, baicalein, hispidulin (5,7,4’-trihydroxy-6-methoxyflavon), luteolin-7-glucosid, luteolin-7-glucoronid, homoplantaginin(=7-O-b-D-glucopyransoyl-5,6,3’,4’-trihydroxyflavon).
- bên cạnh đó Mã đề còn chứa đựng nhiều chất khác ví như aicd cimaric, acid p. Coumaric, acid ferulic, acid cafeic, acid clorogenic, caroten, vitamin K, vi-ta-min C.
5. Công dụng dược lý của mã đề
Cây mã đề là một số loại cỏ nhiều dược tính. Tác dụng chính của cây mã đề hay là tác dụng lợi tiểu, chữa trị ho, làm kháng sinh. Những nơi đã dùng và cho thấy tất cả các thành phần của cây mã đề đều phải sở hữu những tính năng nhất định.
- vào y học cổ truyền Nhật Bản: nước sắc của cây Mã đề trị ho hen, dịch tiết niệu tiêu thũng, tiêu viêm.
- Ở Ấn Độ, cây mã đề dùng cầm máu và trị vểt thương, bỏng và viêm các mô. Lá sử dụng làm mát, lợi tiểu, có tác dụng săn và hàn vết thương, nước hãm lá trị tiêu chảy cùng trĩ. Rễ mã đề có chức năng làm săn, chữa trị sốt và ho. Hạt có tác dụng dịu viêm, lợi tiểu, bổ, trị lỵ, tiêu viêm.
- Ở Trung Quốc, phân tử Mã đề sắc đẹp uống chữa dịch đái toá đường, ho, vô sinh.
- Ở Thái Lan, toàn cây hoặc lá cần sử dụng lợi tiểu, sốt, hạt nhuận tràng chống viêm và đầy hơi.
- Ở Thái Lan, toàn cây hoặc lá sử dụng lợi tiểu, sốt, hạt nhuận tràng chống viêm và đầy hơi.
Xem thêm: Những Lời Chúc Buổi Sang Hay Nhất, Lời Chúc Buổi Sáng Hay Nhất
- Ở một trong những nước châu Âu, mã đề còn được dùng để đào thải cơn đau cùng nọc độc của những loại cây độc như tầm ma, thường xuân độc.
- trên Việt Nam, mã đề đã làm được dân gian nghe biết và dùng làm thuốc. Mã đề là các loại cỏ giàu dược tính. Lá mã đề tất cả vị nhạt, tính mát. Hạt gồm vị ngọt nhạt, nhớt, tính mát, vào 4 kinh: can, phế, thận, tè tràng, có tác dụng thanh nhiệt, lợi phế, tiêu thũng, thông đái tiện.
+ Theo Đông y, mã đề vị ngọt, tính lạnh, công dụng mát máu, khử nhiệt, dừng cháy tiết cam, tiểu tắc nghẽn, làm sáng mắt, thông mồ hôi, làm cho sạch phong nhiệt tại gan, phổi, chữa hội chứng thấp nhiệt làm việc bàng quang, lợi đái tiện cơ mà không chạy khí, khiến cho cường âm tích tinh.
+ Theo GS Đỗ vớ Lợi trong cuốn hầu hết cây thuốc cùng vị dung dịch Việt Nam, cây mã đề tất cả những công dụng dược lý sau đây:
Tác dụng lợi tiểu:Uống nước nhan sắc mã đề số lượng nước tiểu tăng, vào nước, tè lượng urê, acid uric với muối phần nhiều tăng.Tác dụng chữa trị ho:Mã đề có tính năng trừ đờm, công dụng này kéo dài 6 - 7h, bạo phổi nhất sau khoản thời gian uống 3 - 6h.Tác dụng phòng sinh:Nước nhan sắc mã đề (toàn cây 1ml - 1g mã đề) có công dụng ức chế so với 1 số vi trùng xung quanh da. Mã đề tán bột chế thành thuốc dầu đắp lên mụn nhọt đỡ mưng mủ, đỡ bị viêm nhiễm tấy.Ngoài ra, trên phân tích lâm sàng, mã đề còn được sử dụng chữa cao huyết áp bao gồm kết quả. Ngày hái đôi mươi - 30g cây mã đề tươi non, thêm nước vào dung nhan kỹ phân chia 3 lần uống trong ngày.6. Thiên tài và công dụng của cây mã đề
Tính năng: Lá mã đề có vị nhạt, tính mát. Hạt có vị ngọt nhạt, nhớt, tính mát, vào 4 kinh: can, phế, thận, tè tràng, có tính năng thanh nhiệt, lợi phế, tiêu thũng, thông tiểu tiện.Công dụng:+ công dụng nổi nhảy nhất của mã đề là thông tiểu nên dân gian hay được dùng loài cỏ này nấu nước uống để có tác dụng lợi tiểu, giải độc cơ thể.
+ tác dụng chữa nhiều bệnh về thận: Phần lá của cây mã đề có tính năng lợi tiểu, tăng sa thải urê, acid uric cùng muối vào thận, dùng mã đề làm thuốc rất bổ ích cho thận và đường tiết niệu.
+ Theo y học hiện tại đại, mã đề đựng một chất làm se với lực hút mạnh khỏe tên là aucubin (có nhiều trong thân cùng lá) có tính năng chống độc rất hiệu nghiệm và đảm bảo gan. Mã đề hay được dùng để làm hút hầu như mảnh vụn, chất độc; lá hoàn toàn có thể dùng để làm dịu vết cắm của côn trùng, chó, rắn và các sinh vật có nọc độc.
+ trên thực tế, mã đề được sử dụng làm thuốc lợi tiểu, chữa ho lâu ngày, viêm khí quản, tả lỵ, mắt đỏ đau. Hay dùng làm thuốc chữa ho đến trẻ em, cơ mà nhược điểm là hay khiến cho trẻ em tè dầm. Nhân dân còn dùng lá xay nhuyễn đắp bên cạnh để trừ mụn nhọt, làm cho mụn nhọt mau vỡ, nệm lành, dùng quanh đó không nói liều lượng.
7. Những bài dung dịch có thực hiện mã đề
- có tác dụng lợi tiểu:10g hạt mã đề, 2g cam thảo, 600ml nước, dung nhan còn 200ml phân chia 3 lần uống vào ngày.
- chữa viêm ước thận cấp tính:16g mã đề, 20g thạch cao có tác dụng thuốc, 12g ma hoàng, 12g bạch truật, 12g đại táo, 8g mộc thông, 6g gừng, 6g cam thảo, 6g quế chi. Sắc đẹp uống hàng ngày 1 thang.
- trị viêm mong thận mãn tính:16g mã đề, 12g hoàng bá, 12g hoàng liên, 12g phục linh, 12g rễ cỏ tranh, 8g trư linh, 8g mộc thông, 8g hoạt thạch, 8g chào bán hạ chế. Sắc uống từng ngày 1 thang.
- chữa đi tiểu ra máu:12g lá mã đề, 12g ích mẫu, giã nát, cố nước cốt uống.
- trị sỏi con đường tiết niệu: 20g mã đề, 30g kim chi phí thảo, 20g rễ có tranh. Sắc uống ngày 1 thang hoặc hãm uống như chè những lần vào ngày.
- chữa viêm bọng đái cấp tính:16g mã đề, 12g hoàng bá, 12g hoàng liên, 12g phục linh, 12g rễ cỏ tranh, 8g trư linh, 8g mộc thông, 8g hoạt thạch, 8g buôn bán hạ chế. Sắc uống ngày một thang.
- chữa ho tiêu đờm: Mã đề 10g, Cam thảo 2g, cat cánh 2g, nước 400ml sắc còn 200ml chia 3 lần uống vào ngày.
-Chữa sốt xuất huyết: Mã đề tươi 50 g, củ sắn dây 30 g. Hai trang bị trên rửa sạch sẽ đun trong 1 lít nước, sắc kỹ còn một nửa, chia làm gấp đôi uống cơ hội đói vào ngày. Có thể cho thêm đường, uống tức tốc trong 3 ngày.
-Chữa viêm gan khôn xiết vi trùng: Mã đề đôi mươi g, Nhân è cổ 40 g, bỏ ra tử 20g, lá Mơ 20g. Toàn bộ thái nhỏ dại sấy khô, hãm như chè để uống, ngày uống 100-150 ml.
- trị lỵ:Mã đề, dây mơ lông, cỏ seo con kê mỗi vị trăng tròn g. Dung nhan uống ngày một thang.
- xung quanh việc sử dụng làm thuốc, từ bỏ cây mã đề rất có thể được dử dụng làm món ăn có tac dụng chữa trị bệnh:
+ Canh mã đề: Canh mã nhằm nấu tự lá mã đề, gừng, hành, muối ăn uống có tác dụng chữa dịch đái ra máu với đau buốt niệu đạo khá hiệu quả.
+ Cháo mã đề: Được đun nấu từ lá mã đề, gạo tẻ, hành, muối, có công dụng thanh nhiệt, trị đờm, sáng mắt, lợi tiểu. Nồi cháo này khá nổi tiếng và là món ăn rất được yêu thích ở Trung Quốc.
* lưu ý: Đối với thiếu nữ có thai khi sử dụng lá cây mã đề nên thận trọng, người già thận kém, tiểu đêm nhiều không nên dùng. Mọi người chưa hẳn thấp nhiệt cần dùng hạt mã đề thận trọng. Khi sử dụng mã đề để ý kiêng hóa học kích thích, gây nóng như rượu, bia, cà phê, những loại hương liệu gia vị nóng.
